Lionel Belmondo "Hymne Au Soleil - Clair Obscur" B-Flat Recordings 2014, 6149362

Lionel Belmondo "Hymne Au Soleil - Clair Obscur" B-Flat Recordings 2014, 6149362

Lionel Belmondo "Hymne Au Soleil - Clair Obscur" B-Flat Recordings 2014, 6149362

Muzyka klasyczna jest niekończącą się inspiracją dla muzyków jazzowych. Patrząc na historię jazzu doskonale widać, że muzycy obierając z grubsza biorąc trzy metody interpretacyjne, w zależności od swojego potencjału osiągają różne efekty.

Najczęściej mamy do czynienia z podążaniem za linią melodyczną, co szczególnie często słychać w polskich odczytaniach chopinowskich kompozycji, ale też chociażby w nagraniach Loussiera. Nie znajdziemy tu niczego oryginalnego, a słuchacze zaznajomieni z oryginalnymi dziełami odczuwają często znużenie, wynikające z gubienia decydujących o wyjątkowości dzieła detali. Zdarzają się jednak wyjątki, wystarczy przywołać nagrania Jana Garbarka z Hilliard Ensemble dla ECM.

Druga metoda to swoiste impresje na temat, mające kształt autonomicznych kompozycji muzyków jazzowych, czasami bardzo odległe ("Hommage A Bartok" Steve Swell's Kende Dreams dla Silkheart Records), innym razem zestrojone z oryginałami ("A Mirror To Machaut" Samuel Blaser Consort In Motion dla Songlines i "Passion" Undivided dla Multikulti Project czy też kolejne płyty Michela Godarda).

Trzecia metoda to rozbijanie struktury kompozycji i składanie jej na nowo. To ścieżka ryzykowna, często prowadząca na manowce, wystarczy wspomnieć gwiazdy polskich festiwali - Piotra Orzechowskiego i Marcina Maseckiego. Jestem prawie pewien, że jak opadnie kurz działań promocyjnych, niewiele pozostanie w pamięci słuchaczy po ich "dziełach". Są jednak nagrania, powstałe według tej metody, które onieśmielają swoim potencjałem. Wymienię kilka:
"Westbrook - Rossini" zespołu Mike'a Westbrooka z HatART, "Gustav Mahler / Uri Caine" Uri Caine & Primal Light z Winter&Winter i "The Minimalism of Erik Satie" Vienna Art Orchestra z HatART. Ta lista oczywiście jest dłuższa, ale nie ma tu miejsca

Bracia Belmondo są filarami jazzowego środowiska we Francji. Ich wspólny krążek 'Espaces Baroques' nagrany z Frédérikiem Galliano, wydany w 1997 roku był jedną z pierwszych płyt operujących na pograniczu jazzu i inteligentnych nowych brzmień. Z kwintetem The Belmondo Brothers zjeździli spory kawałek świata. Ich wspólna płyta z nestorem jazzu - Yusefem Lateefem "Influence" to znakomite ponadpokoleniowe nagranie, Lionel Belmondo ma za sobą znakomita płytę z Miltonem Nascimento.

Płyta "Hymne Au Soleil - Clair Obscur", na której usłyszymy zarówno aranżacje Lionela Belmondo kompozycji Gabriela Faure, Erika Satie, Loiusa Vierne'a, Arnolda Schönberga ale też po jednej Michela Petruccianiego i Billa Evansa jak też dwie własne kompozycje Lionela Belmondo olśniewa rozwibrowaną kolorystyką i aurą wyszukanych, akustycznych brzmień, big bandowa fantazja francuskiego saksofonisty, znana chociażby z doskonałej płyty "Influence", pozwala na umiejętne wykorzystanie bogatedo instrumentarium zespołu (Bass Clarinet, Bassoon, English Horn, Tuba, Horn). Usłyszymy je tutaj w karkołomnie pięknych aranżach. Mamy tu zatem syntezę dwóch pierwszych koncepcji.

11-osobowy zespół prowadzony przez Lionela Belmondo sprawił, że oryginalne kompozycje, w bardzo intymnych odczytaniach nie straciły nic ze swojej magicznej mocy a poprzez poszerzenie tradycyjnego spektrum dźwięków pozwalają przywoływać bogate światy brzmień i wyobraźni. Z jednej strony trudno posądzać francuskich muzyków o pruderyjność w podejściu do tradycji muzycznej, jednak w swoich poszukiwaniach nie zatracają odpowiedniej dozy dostojności i powagi, która jest w kodzie dna wybranych utworów.

autor: Andrzej Fikus

Lionel Belmondo: soprano saxophone, tenor saxophone, flute
Stéphane Belmondo: trumpet
Laurent Fickelson: piano
Sylvain Romano: double bass
Dré Pallemaerts: drums, percussion
Jérôme Voisin: bass clarinet, clarinet
Cécile Hardouin: bassoon
Bernard Burgun: english horn
Philippe Gauthier: flute
François Christin: horn
Bastien Stil: tuba

1. Cygne sur l'eau [Gabriel Faure] 3:29
2. Story Line [Bill Evans] 3:13
3. 3 + 2 + 3 [Lionel Belmondo] 4:47
4. Love Letter [Michel Petrucciani] 5:26
5. Priere pour le salut de mon âme [Erik Satie] 6:58
6. Nocturne [Gabriel Faure] 7:14
7. Épitaphe [Loius Vierne] 3:40
8. Darth Fickius [Lionel Belmondo] 7:26
9. Élévation [Loius Vierne] 1:56
10. In diesen Wintertagen [Arnold Schönberg] 6:24
11. L'île aux cygnes [Michel Grailler] 2:03

płyta do nabycia na multikulti.com

Harris Eisenstadt / Sara Schoenbeck / Nicole Mitchell / Mark Dresser "Golden State" Songlines 2013, SGL16022

Harris Eisenstadt / Sara Schoenbeck / Nicole Mitchell / Mark Dresser "Golden State" Songlines 2013, SGL16022

Harris Eisenstadt / Sara Schoenbeck / Nicole Mitchell / Mark Dresser "Golden State" Songlines 2013, SGL16022

Perkusista Harris Eisenstadt, urodzony w Toronto Kanadyjczyk, od lat jest jednym z filarów nowojorskiej sceny jazzowej. Jest instrumentalistą niezwykle cenionym, ale został już lata temu dostrzeżony także jako lider własnych projektów. Jest bowiem jednym z tych muzyków, którego gra jest wspaniale osadzona w jazzowej tradycji z jednej, otwarta na nowości z drugiej, a do tego jeszcze za każdym z jego projektów stoi jakaś idea i przemyślany pomysł na jego realizację.

Kwartet Golden State to projekt w dorobku Eisenstadta dosyć wyjątkowy. Mało w nim bowiem bezpośrednich odniesień do swingu czy klasycznego jazzu lat pięćdziesiątych ubiegłego stulecia (w czym kanadyjski muzyk lubował się do tej pory). Eisenstadt tworzy tym razem muzykę polirytmiczną, łączącą odwołującą się do jazzu improwizację oraz współczesną muzykę kameralną wywiedzioną z klasycznej tradycji.

Kompozycje swe Eisenstadt buduje z oszczędnie dozowanych impulsów i interakcji. Pozostawia to poszczególnym solistom - spełniają tę rolę wymiennie wszyscy instrumentaliści kwartetu - bardzo dużo przestrzeni na improwizację, czasami bardzo luźno odwołującą się pierwotnych kompozycji. Czasami, w moim odczuciu, budują oni jakby labirynt, nakładając je po kolei na siebie. Nie tracą jednak z pola widzenia ani na chwilę celu i konsekwentnie zamykają poszczególne utwory w domknięte, skończone i zwarte formy. Cudownie brzmią harmonie budowane przez flet i fagot, a Mark Dresser, jeden z najważniejszych kontrabasistów współczesnego free jazzu, znakomicie partneruje liderowi zespołu w tworzeniu coraz to nowych, politonalnych kontrastów.

Efektem jest płyta znakomita i przekonująca w każdym swym elemencie - od pomysłu, przez realizację po końcowy efekt - od kompozycji, przez instrumentację po zamkniętą formę poszczególnych utworów jak i całej płyty. I chociaż obcujemy z muzyką nie dla każdego odbiorcy jazzowej tradycji w pełni przekonującą - to płytę tę bardzo polecam!

autor: Józef Paprocki

Nicole Mitchell: flute
Sara Schoenbeck: bassoon
Mark Dresser: contrabass
Harris Eisenstadt: drums

1. What is a Straw Horse, Anyways?
2. It is Never Safe to Be
3. Dogmatic in Any Case
4. Unless All the Evidence is In
5. Sandy
6. Especially Preposterous Assertions
7. Flabbergasted by the Unconventional



płyta do nabycia na multikulti.com

De Beren Gieren [Fulco Ottervanger / Lieven Van Pée / Simon Segers] "One Mirrors Many", Clean Feed 2015, CF344

De Beren Gieren [Fulco Ottervanger / Lieven Van Pée / Simon Segers] "One Mirrors Many", Clean Feed 2015, CF344

De Beren Gieren [Fulco Ottervanger / Lieven Van Pée / Simon Segers] "One Mirrors Many", Clean Feed 2015, CF344

De Beren Gieren to belgijsko-holenderskie trio prowadzone przez pianistę (nominalnie - tak naprawdę jest multiinstrumentalistą oraz wokalistą) i improwizatora Fulco Ottervangera. Pojawili się już oni w katalogu wytwórni Clean Feed w roku 2014 na wspólnej z portugalską trębaczką Susaną Santos Silvą płycie. Teraz powracają, ale już w klasycznym składzie, ale i w równie otwartej formule grania.

De Beren Gieren z klasycznym jazzem tak bardzo wiele wspólnego (prócz składu) nie ma. Tak jak na pierwszej płycie - starają się raczej odkrywać nowe terytoria, niż penetrować klasyczne rejony jazzowej aktywności. I chociaż podobnie jak i na pierwszym nagraniu celem jest nadal granie w formacie fortepian-kontrabas-perkusja, to jednak teraz, zespół ogłasza, "dodanie osadu elektronicznego do naszego brzmienia akustycznego trio i stworzenie wielowarstwowej, nieco kalejdoskopowe muzyki".

I rzeczywiście, łamiąca style i konwencje muzyka De Beren Gieren trzyma w napięciu i nieco może przypominać spojrzenie poprzez kalejdoskop łącząc jazz z elementami pochodzącymi z muzyki klasycznej, rocka i muzyki elektroakustycznej. Kompozycje pianisty nie mają jednoznacznie jazzowego charakteru, frazy powracają w coraz to nowych formach i kontekstach, jakby były odbijane, ale też zniekształcane przez coraz to nowe zwierciadła. Tą formę grania świetnie oddaje to tytuł płyty, zapowiadający również zagęszczenie muzyki i dźwięków raczej rzadko spotykane we współczesnej formule triowego grania. Całość sprawia bardzo piękne, ale też dziwne wrażenie, trochę kojarzące się z deja vu - jakbyśmy gdzieś wcześniej już to słyszeli, ale nic w tej muzyce nie dzieje się jednak zgodnie z naszymi oczekiwaniami.

To płyta spójna i zaskakująca, nowatorska. Świetnie zagrana i przemyślana w swojej koncepcji. Koniecznie!

autor: Józef Paprocki

Fulco Ottervanger: piano
Lieven Van Pée: double bass
Simon Segers: drums

1. Schaduwleven 4:10
2. Rebel Jazz To Rebel Against 5:51
3. Broensgebuzze 8 1:27
4. - 1:56
5. La Laisse Lointaine 6:20
6. - 0:42
7. (De Zachte Jacht Op De) Volkswolf 10:26
8. Broengebuzze 7 1:50
9. Muziek Weet Niks 9:24
10. - 1:52


płyta do nabycia na multikulti.com

Daniel Franck Quartet "The Hangout" Stunt Records 2015, STUCD15102

Daniel Franck Quartet "The Hangout" Stunt Records 2015, STUCD15102

Daniel Franck Quartet "The Hangout" Stunt Records 2015, STUCD15102

W ciągu ostatniej dekady, 36-letni Daniel Franck zyskał reputację jednego z czołowych basistów na duńskiej scenie jazzowej. Jego znakomita znajomość historii oraz tradycji jazzu i muzyczna wszechstronności sprawiła, iż stał niezwykle rozchwytywanym muzykiem sesyjnym jak i koncertowym. Jako sideman występował w wielu konstelacjach i zawsze zyskiwał świetne recenzje za swoją pasję, precyzje i twórcze podejście. Dlatego też coraz więcej jest muzyków - także zza oceanu, którzy szukają kontaktu z "wielkim Duńczykliem" i proszą go o wsparcie czy to w sesjach nagraniowych, czy trasach.

W ostatnich latach Daniel Franck pojawił się ponad 25 albumów i zagrał niezliczoną ilość koncertów tak w Danii i Europie. Występował z Caroline Henderson, Carstenem Dahlem, Fredrikiem Lundinem, Christina von Bülow, Jacobem Fischerem, Larsem Janssonem, Joey'em Calderazzo, Kennym Wernerem, Kirkem Lightsey'em, Jonathanem Blakem, Kurtem Rosenwinklem, Bennym Golsonem, Stacy Kent, Scottem Hamiltonem, Kurtem Ellingiem, Tootie Heathem, Ericiem Alexandrem, Viktorią Tolstoy, Tillem Brönnerem i wieloma innymi.

Ostatnio jednak pracował głównie nad własną muzyką, i gdy udało mu się zebrać kwartet swoich marzeń (muzyków z trzech krajów i trzech różnych pokoleń) - wszedł do studia i efekt jego pracy trafia właśnie do naszych rąk. Na fortepianie gra Robert Lakatos 40-letni dziś węgierski instrumentalista pochodzący z rodziny o długich i słynnych muzycznych tradycjach. To Muzyczny geniusz, nie znający granic technicznych - tak pracę z nim charakteryzowali m.in. Jack DeJohnette oraz Ravi Coltrane. Do gry na tenorowym saksofonie Franck zaprosił młodziutkiego węgierskiego saksofonistę, zaledwie 26-letniego Gabor Bolla. Mimo młodego wieku ma on w dorobku już autorski album wydany przez wytwórnię ACT i reputację jednego z największych talentów na europejskiej scenie jazzowej, zawdzięczając to swojemu wybuchowemu, ekspresyjnemu stylowi. No i wreszcie Lewis Nash. To on nadaje muzyce kwartetu amerykańskiego charakteru. Ten znakomity perkusista, mający w dorobku nagrania m.in. z Dizzy Gillispiem, Oscarem Petersonem, Sonnym Rollinsem, Betty Carter, Ronem Carterem, Horacem Silverem, Hankiem Jonesem, Wyntonem Marsalisem czy McCoy Tynerem wnosi tu cudowne, wysublimowane wyczucie smaku i, nie tylko rytmiczną, wirtuozerię.

Razem są oni potężnie brzmiącym, niezwykle wirtuozowskim zespołem, potrafiącym zagrać właściwie wszystko. Większość repertuaru stanowią kompozycje autorskie Daniela Francka, zainspirowany brzmieniem jazzu lat 60-tych, jazzem stworzonym przez Hancocka, Milesa, Trane'a czy Wayne'a Shortera. Jednak osadzonym we współczesności i czerpiącym ze współczesnej wrażliwości. Świetna płyta, a dla mnie jeden z najlepszych albumów mijającego roku!

autor: Józef Paprocki

Daniel Franck: double bass
Gabor Bolla: tenor saxophone
Robert Lakatos: piano
Lewis Nash: drums

special guest on tracks 5, 6, 7:
Tomas Franck: tenor saxophone

1. The Hangout
2. The Rat And The Parrott
3. Black Nile
4. Sound Of D
5. The Blues Walk
6. Little Girl Blue
7. Love In Different Ways

płyta do nabycia na multikulti.com

Daniel Levin / Mat Maneri "The Transcendent Function" Clean Feed 2015, CF351

Daniel Levin / Mat Maneri "The Transcendent Function" Clean Feed 2015, CF351

Daniel Levin / Mat Maneri "The Transcendent Function" Clean Feed 2015, CF351

To pierwszy wspólny album dwóch niezwykle cenionych instrumentalistów - wiolonczelisty Daniela Levina oraz grającego na altówce Mata Meneri. Płyta ta - mówiąc w skrócie - jest jakby ciągłym poszukiwaniem stanu równowagi pomiędzy intuicyjną spontanicznością improwizacji, a wcześniej świadomie ustalonych (chociaż niezapisanych) elementów struktury poszczególnych utworów.

Gdy włączy się tą płytę po raz pierwszy, to naprawdę można się zastanawiać czy wciąż jeszcze obcujemy z muzyką improwizowaną wyrastającą gdzieś z jazzowej tradycji. Może to zestawienie instrumentów (jednak skrajnie nie-jazzowe), może tez moja percepcja, ale miałem wrażenie, że obcuję z komponowaną muzyką współczesną - intensywną, tętniącą energią, ale jednak kompozycją. Dopiero kolejne przesłuchania i spokojne obcowanie z tą muzyką pozwalają zauważyć jak tworzone są linie poszczególnych instrumentów - jak pizzicato jest odpowiedzią na partie smyczka, jak melodyjny pasaż wynika z wcześniejszej, mikrotonalnej partii. Inna sprawa, że obcujemy z muzyką dwóch niezwykłych wirtuozów, znakomicie panujących nad instrumentem, tempem, energią, artykulacją. Ale też są to dwie wybitne osobowości, których nie krępują w najmniejszym stopniu harmonie czy tradycyjna melodyka. Potrafią i słyszą właściwie wszystko, a ogranie w rozmaitych składach i tradycjach sprawia, że poruszają się płynnie pomiędzy gatunkami i w najmniejszym stopniu podziały stylistyczne ich nie krępują.

Tworzą więc szybkie pasaże i kontrapunkty, zwalniają narrację , w równym stopniu bawiąc się i cyzelując dźwięk, jak i ciszę. Słuchając płyty, nie wiem czy rozumieją się tak znakomicie, że ma się wrażenie doskonałego odegrania kompozycji. Czy też po prostu słuchają muzyki i chcą do niej podejść z należnym partnerowi, i jej samej, szacunkiem, otwierając się na nich i dając z siebie emocje i umiejętności w stu procentach. A swoją drogą - czy może większy komplement dla improwizatorów niż wrażenie słuchaczy, że doskonale odegrali oni kompozycję? I czy czasem nie jest tak, że to kompozycja jest wynikiem improwizacji?

To pytanie które nasunęły mi się podczas słuchania tego doskonałego w każdym calu albumu.

autor: Józef Paprocki

Mat Maneri: viola
Daniel Levin: cello

1. Contemporary Improvisation
2. Soul
3. Flight
4. Coelacanth
5. Rhizome
6. Sad Song



płyta dostępna na multikulti.com

Bram De Looze / Lester St-Louis / Daniel Levin / Flin Van Hemmen / Bo Van Der Werf / Robin Verheyen / Gebhard Ullmann "Septych" Clean Feed 2015, CF355

Bram De Looze / Lester St-Louis / Daniel Levin / Flin Van Hemmen / Bo Van Der Werf / Robin Verheyen / Gebhard Ullmann "Septych" Clean Feed 2015, CF355

Bram De Looze / Lester St-Louis / Daniel Levin / Flin Van Hemmen / Bo Van Der Werf / Robin Verheyen / Gebhard Ullmann "Septych" Clean Feed 2015, CF355

Osiągamy czasami stan takiego samozadowolenia, iż wydaje się nam, że o muzyce wiemy już wszystko, wszystkich interesujących muzyków znamy, śledzimy ich dokonania, nikt niczym nowym nie jest nas w stanie zaskoczyć. A tymczasem wciąż pojawiają się młodzi muzycy, którzy pierwszym, drugim albumem redefiniuje nasze dobre samopoczucie i burzą ustalone - wydawałoby się raz na zawsze - hierarchie. Czasem wywołują zachwyt, czasem niepokój. Ale zawsze zaskakują.

Takim muzykiem jest dla mnie zupełnie wcześniej (mam nadzieję, że nie tylko mi) nieznany belgijski pianista, lat obecnie 24, Bram De Looze. To jedna z kilku ważnych postaci jakie w muzyce improwizowanej i jazzie pojawiły się w Europie w minionym już, 2015 roku. Zyskał on już pewną renomę w Europie za sprawą swojego płytowego debiutu LABtrio, ale gdzieś do mojej świadomości i polskich recenzentów jeszcze się nie przebił. Jego najnowszy, nagrany w znakomitym składzie osobowym album "Septych", ukazuje próbę improwizacji bez granic, czasem prowadzonej w dużym, siedmioosobowym składzie, czasem w kameralnych duetach.

Gdy zbierzesz wybitnych instrumentalistów, mających wizję i własne brzmienie, wtedy wiele rzecz wydaje się prostych. Bramowi się to udało - obok dwóch wybitnych, znanych już osobowości (wiolonczelisty Daniela Levina oraz klarnecisty i saksofonisty, czasem sięgającego także po flet Gebharda Ullmanna) zaprosić do tego nagrania sprawnych instrumentalistów, którzy chociaż nie należą do europejskich sław, potrafią unieść ciężar improwizacji. Ale udała mu się rzecz o wiele trudniejsza - wśród bardzo wielu tu wątków, tropów i odniesień, rozmaitych konfiguracji osobowych ukazuje nam Bram de Looze swoją totalną muzyczną wizję - rozpiętą gdzieś pomiędzy swingiem jazzowych orkiestr, totalną pianistyką Cecila Taylora, a intensywnością

współczesnej muzyki konkretnej czy opartej na kontrastach współczesnej muzyki komponowanej. To muzyka która zdaje się podążać w wielu kierunkach równocześnie, ekspansywna, a jednocześnie pełna skupienia. Zawsze ciekawa i inspirująca - tak dzięki wizji lidera, jak i poczynania jego partnerów. 

Jeśli jesteście ciekawi świata - sięgnijcie po tę płytę koniecznie. I przygotujcie się na niespodziankę.

autor: Józef Paprocki

Bram De Looze: piano
Lester St-Louis: cello
Daniel Levin: cello
Flin Van Hemmen: drums
Bo Van Der Werf: baritone saxophone
Robin Verheyen: tenor saxophone, soprano saxophone
Gebhard Ullmann: tenor saxophone, bass clarinet, bass flute


1. Thorium 
2. Outreach (improvisation) 
3. Xenolith 
4. Interlink (improvisation By Bo Van Der Werf & Bram De Looze) 
5. As Above, As Below (improvisation) 
6. L'Esprit D'Escalier (improvisation By Flin Van Hemmen & Bram De Looze) 
7. Repulse (improvisation) 
8. Land Of Morning Calm 
9. Seven Trees Out East
10. Th 90 Disrupted 
11. Ambiguous


płyta do nabycia na multikulti.com

John Carter "Echoes from Rudolph’s" [2CD], NoBusiness Records 2015, NBCD8081

John Carter "Echoes from Rudolph’s" [2CD], NoBusiness Records 2015, NBCD8081

John Carter "Echoes from Rudolph’s" [2CD], NoBusiness Records 2015, NBCD8081

Bardzo mnie cieszy, że są takie wydawnictwa jak litewska oficyna NoBusisness, która oprócz nowej muzyki, sięga także po archiwalne nagrania uznanych sław jazzu. Nie jest jednak najczęściej tylko i wyłącznie wznawianie starszych, od lat niedostępnych, wydawanych pierwotnie w skromniutkich nakładzie tytułów, ale prawdziwie eksploracyjna praca, ukazująca te dzieła w nowym, historycznym kontekście, uzupełnione o bogate studia i niepublikowane ścieżki. 

Nie inaczej jest z zarejestrowaną w trio (z basistą Stanley'em Carterem oraz perkusistą William'em Jeffrey'em) płytą klarnecisty i saksofonisty Johna Cartera. Pierwotnie wydana w roku 1977 w sygnalnym nakładzie 550 egzemplarzy przez oficynę Ibedon, doczekała się teraz bardzo starannej reedycji i dodano do niej nie lada smaczek - zarejestrowaną trzy miesiące wcześniej w studiu w studiu publicznej stacji radiowej KPFK w Los Angeles sesję tego samego składu. To był właściwie przełomowy moment dla muzyki Johna Cartera - do tej pory bowiem grywał równocześnie na saksofonach i klarnecie. Po tym albumie właściwie już ostatecznie zdecydował się na klarnet, któremu poświęcił resztę życia (do śmierci w roku 1991). Jak zauważa jeden z krytyków - cała album (w tym przypadku - pierwsza płyta CD) zbudowany jest wokół utworu "Angles" - to centralny punkt tego nagrania, w którym Carter gra tylko na klarnecie. A właśnie ten instrument jest jądrem muzyki na tej płycie.

Sam album, a zwłaszcza dodana sesja, ciąży jednak ku czasom wcześniejszym. Ukazuje ona sposób w jaki John Carter i jego zespół pracował nad materiał na płytę. I chociaż całość nie jest doskonała technicznie (pojawia się tu często wrażenie zniekształcenia brzmienia Cartera na taśmie), przydaje ona jednak raczej emocji i dramatyczności niż stanowi jakąś istotną wadę dla tego pięknego nagrania. Większość drugiego albumu to jeden długi utwór składający z czterech nieznanych (i nierozpoznanych) kompozycji rozpiętych od szybkiego, mocnego free do jazzowych, smutnych ballad, a zamkniętych ostatecznie drugą wersją utworu "Amin". 

Piękny album będący dokumentem, ale też niesamowitą podróżą w mistyczny świat dźwięków Johna Cartera.

autor: Józef Paprocki

John Carter: clarinet, soprano saxophone
Stanley Carter: bass
William Jeffrey: drums, percussion
Chris Carter: cymbal (only on CD 1, track 2)
Melba Joyce: vocals (only on CD 1, track 2)

CD 1
1. Echoes from Rudolph’s 10:06
2. To a Fallen Poppy 6:13
3. Angles 6:05
4. Amin 9:51
5. The Last Sunday 5:19

CD 2
1. Echoes from Rudolph’s / (19:30) To a Fallen Poppy
2. Unidentified Title 1 / (8:15) Unidentified Title 2 / (15:52) Unidentified Title 3 / (22:00) Unidentified Title 4 / (31: 57) “Amin”

płyta do nabycia na multikulti.com

Nate Wooley Quintet [Nate Wooley / Josh Sinton / Matt Moran / Eivind Opsvik / Harris Eisenstadt] "(Dance to) the Early Music" Clean Feed 2015, CF350

Nate Wooley Quintet [Nate Wooley / Josh Sinton / Matt Moran / Eivind Opsvik / Harris Eisenstadt] "(Dance to) the Early Music" Clean Feed 2015, CF350

Nate Wooley Quintet [Nate Wooley / Josh Sinton / Matt Moran / Eivind Opsvik / Harris Eisenstadt] "(Dance to) the Early Music" Clean Feed 2015, CF350

Nigdy nie byłem jakimś wielkim miłośnikiem muzyki Wyntona Marsalisa, ale gdy stawiałem pierwsze kroki w świecie jazzu dużo mówiło się nim - jako o odnowicielu gatunku, kimś, kto przywrócił do życia akustyczny jazz w brzmieniu w pierwszej połowy lat sześćdziesiątych ubiegłego stulecia. Potem - zwłaszcza dla słuchaczy nieco bardziej otwartej muzyki - nieprzejednana postawa Marsalisa, mówiąca (w skrócie), że jego muzyka jest definicją jazzu, raczej zniechęcała, niż zaprasza do głębszego spotkania z jego muzyką. Gdy jednak odkryłem, jakim źródłem fascynacji nieprzebrany źródłem inspiracji dla współczesnych dokonań Gustafssonów, Vandermarków, Brotzmannów, Nilssen-Love'ów jest muzyka lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych, sam też niedawno inaczej spojrzałem i na wczesne płyty Marsalisa, który pozostając stylistycznie w tamtym okresie wnosił jednak do muzyki własne spojrzenie i indywidualne brzmienie.

Tak też od dawna patrzył na jego dokonania Nate Wooley i postanowił sam w końcu zmierzyć się muzyką szefa Lincoln Center i nieco ją zredefiniować filtrując przez własną muzyczną wrażliwość i zderzając z własnymi doświadczeniami. Śledzących dokonania Wooleya, album ten nie powinien zaskoczyć. Jest to od lat bowiem trębacz znany ze swojej niezwykłej świadomości tradycji jazzowej i muzyki improwizowanej, bardzo głęboko w nich osadzony, i, co rusz, do nich się odwołujący. Tutaj we wspaniały sposób ukazuje własną fascynację albumami “Black Codes”, “J Mood” czy “Wynton Marsalis” - pokazuje ich estetyczne powinowactwo tak z muzyką połowy ubiegłego stulecia, jak i zupełnie współczesnymi, własnymi dokonaniami. 

Nie jest to jednak album archiwalny starający się tylko odtworzyć muzykę Marsalisa czy też głębiej - ukazać ją tradycyjnym kontekście. Wooley gra jazz współczesny, świadomy nie tylko tego, co w muzyce dzieje się dzisiaj, ale także głęboko i intensywnie tą codzienność współtworzący. Nie ma tu jednak prostej recepty na inspirowanie się muzyką Marsalisa - nie jest tak, że sięgamy po Marsalisa jako inspirację, punkt wyjścia, a dalej już jedziemy swoje, nie. To wszystko tu taj jest o wiele bardziej złożone i mocniej przepracowane. Wooley pokazuje jaką mogłaby być muzyka Marsalisa, gdy podejść do niej bez kompleksów, ze świadomością korzeni, ale też z należnym szacunkiem dla jej skomplikowania i artystycznej finezji.

Jedną rzeczą jest jednak mieć tego świadomość, drugą - potrafić to zrobić. A Nate Wooley potrafi jak mało kto. Efektem jest płyta fascynująca i wybitna, podchodząca do muzyki i tradycji (tak Marsalisa, jak i tej dawniejszej) w twórczy sposób, bez kompleksów, ale z należnym szacunkiem, wiedzą i skupieniem. Koniecznie!

autor: Marek Zając

Nate Wooley: trumpet

Josh Sinton: bass clarinet

Matt Moran: vibraphone

Eivind Opsvik: double bass

Harris Eisenstadt: drums

1. Hesitation

2. For Wee Folks

3. Blues

4. Delfeayo's Dilemma

5. Phryzzinian Man

6. On Insame Asylum

7. J Mood

płyta do nabycia na multikulti.com

Luís Lopes / Jean-Luc Guionnet "Live at Culturgest" Clean Feed 2015, CF352

Luís Lopes / Jean-Luc Guionnet "Live at Culturgest" Clean Feed 2015, CF352

Luís Lopes / Jean-Luc Guionnet "Live at Culturgest" Clean Feed 2015, CF352

Wszystko co jest wielką sztuką porusza wyobraźnię. Gdy pomyśli się o swoim ulubionym filmie i o dwóch godzinach gdy go oglądasz - po prostu przenosisz się do innego świata. Muzyka - także improwizowana - może osiągnąć ten sam cel. Może wstrząsnąć Twoim światem i przenieść Ciebie zupełnie gdzie indziej. I to zarówno muzyka na żywo, jak i na płycie, chociaż zwykle to bezpośrednie spotkania są silniejsze.

Pamiętam takie koncerty, gdy zdawało mi się, że świat się w ciągu tych chwil rozpada i zestawia na nowo, gdy wychodząc z klubu ze zdumieniem zauważałem wciąż stojące drzewa i budynki. Takim koncertem mogło też być spotkanie w lizbońskim Culturgest, gdy obok siebie na scenie stanęli tam portugalski gitarzysta Luis Lopez oraz pochodzący z Francji saksofonista Jean-Luc Guionnet.

Obaj instrumentaliści pochodzą z nieco odmiennych światów dźwiękowych i odmiennych muzycznych filozofii. Luis Lopez wywodzi się ze sceny rockowej i w jego muzyce cały czas, gdzieś w tle pobrzmiewają głębokie odwołania do punk rocka - niezależnie w jakim składzie akurat się pojawi (czy będzie to The Humanization 4tet, Lisbon Berlin Trio, Big Bold Back Bone, czy też Afterfall). Guionnet z kolei wywodzi się ze świata awangardy, nie tylko tej odwołującej się do jazzu. Potrafi świetnie odnaleźć się w świecie minimalizmu czy muzyki konkretnej, ale też narobić niemało hałasu w wyrastającej z post-bopu i free jazzu improwizowanej noise'owej dekonstrukcji (Return of the New Thing, The Ames Room).

Na płytę złożyły się dwie długie improwizacje. To takie dwie długie podróże do innego Świata, zupełnie jak w fabularnym filmie - do zamierzchłych czasów lub na inną, nieznaną planetę. A zaczyna się zupełnie spokojnie - od pojedynczych nut saksofonu i niemal łagodnej gitary. Potem obok, a zwłaszcza Lopez, podkręcają tempo. To właśnie portugalski muzyk dąży tutaj do zwarcia, nadaje muzyce pęd i otwiera ją na, zdawało by się, niemuzyczne, hałaśliwe doświadczenia, dosyć jednoznacznie pokazujące jego korzenie i doświadczenia. Muzyka zdaje się zagarniać coraz większe przestrzenie, pochłaniać wszystko co stanie na jej drodze - tutaj jest to doświadczenie niemal wprost proporcjonalne do jej głośności. Ale to także ta intensywność i potęga pozwala jej porwać i unieść słuchaczy.

Nie sposób oprzeć się wrażeniu, że - zwłaszcza w pierwszej części - mamy do czynienia z kontynuacją doświadczeń dwóch tuzów improwizacji przełomu wieków - Sonny'ego Sharrocka oraz Petera Brötzmanna. Ale tu wszystko wyrasta raczej z muzycznej współczesności niż niemal swingująca, choć równie bezkompromisowa muzyka tego legendarnego już duetu.

Odmiennie, nieco na zasadzie "pytanie-odpowiedź", zbudowana jest część druga, chociaż prędkość i intensywność jakiej i tu nabiera dźwiękowe szaleństwo każe zastanowić się czy czasem nie staje się podwójnym, ekstrawertycznym monologiem równoległym szalonych magów, pragnących wyrzucić z siebie całą furię i złość nagromadzoną i starannie ukrytą w mrocznych głębiach osobowości. Ale to, jak konsekwentnie i harmonijnie łączy się z monologiem partnera pokazuje najlepiej poziom samokontroli i samoświadomość twórców takiego muzycznego spektaklu. 

Cudowne spotkanie i wspaniała płyta!

autor: Marcin Jachnik

Luís Lopes: electric guitar
Jean-Luc Guionnet: alto saxophone

1. Part I
2. Part II



płyta do nabycia na multikulti.com

Joe McPhee / Jamie Saft / Joe Morris / Charles Downs "Ticonderoga", Clean Feed 2015, CF345

Joe McPhee / Jamie Saft / Joe Morris / Charles Downs "Ticonderoga", Clean Feed 2015, CF345

Joe McPhee / Jamie Saft / Joe Morris / Charles Downs "Ticonderoga", Clean Feed 2015, CF345

Podobno idea tego kwartetu narodziła się podczas rozmowy Jamie Safta z Joe Morrisem o ich wzajemnej fascynacji albumem Johna Coltrane'a "Live At The Village Vanguard Again", który słynny saksofonista nagrał wraz ze swoją żoną - Alice, Jimmy'm Garisonem, Rashiedem Alim, Pharoah Sandersem i Emanuelem Rahim w 1966 roku. Od razu też byli zgodni - Morris powinien tu odstawić gitarę i skupić się na kontrabasie, a Saft zapomnieć o elektronice i syntezatorach, i zasiąść za klawiaturą akustycznego fortepianu. Ta rozmowa miała ponoć miejsce dawno temu, w 1992 roku. Ale to właśnie wtedy ziarno zostało zasiane.

Joe McPhee

Nic w życiu – jak mówią – nie jest sprawą przypadku. Gdy po latach Joe Morris spotkał się kiedyś z Joe McPhee i wspomniał mu o dawnej rozmowie z Saftem, McPhee powiedział na to: "Byłem na tym koncercie! Siedziałem w pierwszym rzędzie na przeciwko Coltrane'a. Słyszałem to, ten koncert, gdy materiał został nagrany!", wtedy, w maju 1966 roku, w nowojorskim klubie Village Vanguard, Saksofonista Joe McPhee w dodatku to prawdziwa legenda amerykańskiego free jazzu i chociaż rzadko mówi się o nim, jako postcoltranowskim muzyku, to brzmienie, jak i duchowe korzenie jego muzyki, sytuują go w grupie spadkobierców twórczości słynnego muzyka.

Perkusistę Charlesa Downsa, jako ostatniego członka kwartetu wymyślili już wspólnie. Downs jest legendą sceny loftowej Nowego Jorku, perkusistą niegdyś równie znanym i cenionym jak Rashid Bakr, i chociaż w ostatnich latach porzucił nieco sceniczną i (zwłaszcza) nagraniową aktywność, pozostaje wciąż muzykiem i instrumentalistą najwyższej próby.

Jamie Saft

O tym jak cudownym magiem perkusji jest Downs przekonuje już początek płyty - gdy z pojedynczych stuków wyłania się chaos (pozorny, w pełni kontrolowany przez Downsa), a z niego - uporządkowana struktura. Całość muzyki ma zresztą taki cudowny, nieprzewidywalny charakter - coś - temat, melodia - wyłania się chaosu, przechodzi metamorfozę przeistaczając się w huragan, aż dochodzi do jakiegoś katharsis i muzyka łamie, powoli wygasa. Bardzo jak u Coltrane'a, trochę jak u Colemana, ale nie ma tu stałego podążania od jednego epicentrum do drugiego. Wszystko w tym kwartecie do siebie pasuje – McPhee, który gra tu tylko na saksofonach (tenorze i sopranie) zdaje się unosić nad ziemią, Downs i Morris znakomicie ze sobą współpracują, ale największym zaskoczeniem jest dla mnie Saft - to, co wyczynia na fortepianie nie jest podobne do gry Alice Coltrane czy choćby McCoya Tynera (z innego składu Coltrane'a), ale jest jego własne. Odmienne, a przy tym głęboko osadzone w muzyce Wielkiego Saksofonisty. Jeżeli czegoś się w tej płycie obawiałem, to właśnie postawy Safta, nie miałem pojęcia jak się odnajdzie w takiej muzyce. I z takimi partnerami. Tutaj jest on pewnym punktem kwartetu, motorem harmonii i - obok McPhee - frontmanem tego zespołu.

Muzyka zespołu w jeszcze jednym odnosi się do Coltrane'a - ma głęboki, uduchowiony charakter. Nie ma w tym jednak żadnej ostentacji ani pozy. Dla Joe McPhee choćby jest to raczej treść życia, coś, o czym od lat mówi on poprzez muzykę czy - choćby - poezję.

Joe Morris

Nie wiadomo natomiast, kto wymyślił nazwę nowego zespołu - Ticonderoga. To słowo z języka Indian Mohawk i oznacza ono "skrzyżowanie dwóch dróg wodnych" (jest to także przy okazji miejsce w stanie Nowy York). O co w tym chodzi? To dosyć łatwe do odgadnięcia, gdy już włączy się płytę - o połączenie w jedno rozmaitych nurtów free jazzu i muzyki improwizowanej lat sześćdziesiątych: Ornette'a Colemana, Aylera i właśnie, najmocniej tu akcentowanego, Coltrane'a.

Jak głosi na swojej stronie wydawca - produkt końcowy uderza niczym pięścią. Uderza, fakt. Radzę sprawdzić samemu. Bo w moim odczuciu to najważniejsza płyta mijającego roku.

autor: Wawrzyniec Mąkinia

Joe McPhee: tenor saxophone, soprano saxophone 
Jamie Saft: piano
Joe Morris: double bass
Charles Downs: drums

1. Beyond Days
2. Simplicity of Man
3. Leaves of Certain
4. A Backward King

płyta do nabycia na multikulti.com